Diabetes type 1 en gewichtstoename is een veelvoorkomend fenomeen en kan vooral plaatsvinden wanneer je net bent gediagnosticeerd met diabetes type 1. Je krijgt dan insuline voorgeschreven om zo de bloedsuikers te reguleren en ziet in relatief korte tijd je gewicht toenemen. In dit artikel gaan we in op hoe dat komt, of dit erg is en hoe je ervoor kunt zorgen dat je niet te veel in gewicht aankomt.
Samenvatting Diabetes type 1 en gewichtstoename
Diabetes type 1 en gewichtstoename na diagnose is een normaal fenomeen. De energie die voorafgaand aan diagnose niet aankomt door een gebrek aan (voldoende) insuline, zorgt ervoor dat je afvalt op een ongezonde en gevaarlijke manier.
De energie krijgt na de diagnose (dankzij extern toegediende insuline) weer de kans om op de juiste plekken in het lichaam te komen. Hierdoor kom je aan tot je oude gewicht. Of daarboven mits je meer calorieën inneemt dan dat je nodig hebt om op gewicht te blijven.
Waarom kom je aan bij het toedienen van insuline?
Voordat we deze vraag beantwoorden is het belangrijk om te begrijpen hoe aankomen en afvallen werkt.
Aankomen gebeurt wanneer je over een langere tijd heen meer energie (calorieën) binnenkrijgt dan dat je verbrandt. Dit heet ook wel een positieve energiebalans, of calorie-overschot. Afvallen gebeurt wanneer je over een langere tijd minder energie binnenkrijgt dan dat je verbrandt. Dit heet ook wel een negatieve energiebalans, of een calorie-tekort (1).
Bij diabetes type 1 maakt je alvleesklier geen of niet voldoende insuline meer aan. De hoofdtaak van insuline is het transporteren van energie (in de vorm van glucose), calorieën dus, vanuit de bloedstroom naar de juiste cellen in het lichaam. Gebeurt dat niet, dan krijg je een hoge bloedsuiker (gevaarlijk) én krijgt je lichaam dus niet de energie die het nodig heeft. Om die reden moet je bij diabetes type 1 handmatig insuline toedienen.
Wanneer je nog niet officieel gediagnosticeerd bent met diabetes type 1 en je dus nog geen insuline toedient, maakt lichaam zelf geen of te weinig insuline aan om de energie uit de bloedstroom te transporteren. Hierdoor val je af, omdat het lichaam te weinig energie binnenkrijgt. Daarom is gewichtsverlies een veelvoorkomend symptoom voorafgaand aan de diagnose diabetes type 1 (2).
Wanneer je officieel de diagnose krijgt, inclusief de middelen om insuline toe te dienen, kan de energie weer getransporteerd worden naar de juiste cellen in het lichaam. Hierdoor kun je ervaren dat je weer aankomt naar je oude gewicht, of zelfs daarboven. Dit omdat het lichaam weer voldoende energie krijgt, of zelfs meer dan dat het verbrandt.
Dit is waarom diabetes type 1 en gewichtstoename een heel normaal fenomeen is. Je lichaam heeft zonder insuline te weinig energie om op gewicht te blijven. Na diagnose heeft het dankzij de insuline die je toedient weer de mogelijkheid om energie op te nemen. En dat is maar goed ook, want te weinig energie is levensgevaarlijk.
Maakt insuline je dik bij diabetes type 1?
Nee, dat is niet het geval.
Bij iemand zonder diabetes type 1 maakt de alvleesklier namelijk precies genoeg insuline aan om de energie te transporteren. Ongeacht hoeveel energie hij/zij inneemt. Maar wanneer dit meer energie is dan dat hij/zij verbrandt, dán komt hij/zij aan in gewicht (positieve energiebalans). Aankomen is dus een kwestie van een calorie-overschot, zoals eerder gezegd. Als de persoon in kwestie gemiddeld evenveel energie binnenkrijgt dan dat hij/zij verbrandt, blijft het gewicht gemiddeld hetzelfde.
Bij diabetes type 1 hangt aankomen en afvallen ook af van je energiebalans en dus hoeveel energie/calorieën je nuttigt en verbrandt. Het enige verschil is dat je hiervoor te veel of te weinig insuline kunt toedienen, want dat doe je tenslotte handmatig. En dit heeft gevolgen.
Dien je te weinig insuline toe, dan is er een kans op een hoge bloedsuiker en is er een risico dat het lichaam te weinig energie krijgt om goed te functioneren. Want zelfs als je wil afvallen, moet je nog wel genoeg energie krijgen voor je lichaamsfuncties.
Dien je te veel insuline toe, dan is er een grotere kans op hypo’s. Deze dien je op te lossen met koolhydraten. Dit is een vorm van energie en dus calorieën. Ervaar je vaak hypo’s, dan kan het zijn dat je veel (extra) energie moet nemen om deze op te lossen, waardoor je mogelijk in een positieve energiebalans komt. Gebeurt dit vaak en langdurig genoeg, dan kom je aan.
Hoe voorkom je dat je teveel in gewicht aankomt?
Wanneer je voor het eerst je diabetes type 1 gaat behandelen met insuline, kun je ervaren dat je in gewicht aankomt. Dit is niet erg, want je lichaam krijgt de energie die het nodig heeft om goed te kunnen functioneren.
Het is pas een probleem wanneer je overgewicht hebt, omdat je structureel te veel energie binnenkrijgt. Bijvoorbeeld omdat je structureel te veel energie/calorieën nuttigt ten opzichte van wat je lichaam nodig heeft. Of omdat je te frequent hypo’s moet oplossen waardoor je een positieve energiebalans creëert.
Overgewicht heeft een negatieve invloed op je gezondheid, en kun je om die reden beter voorkomen of verhelpen.
Leer meer over vetverlies en diabetes in de Fit met Diabetes Community!
In de Fit met Diabetes Community komt het onderwerp vetverlies regelmatig aan bod. Bijvoorbeeld in de trainingen en cursussen, maar ook tijdens de maandelijkse community calls.
Wil jij ook lid worden van de Fit met Diabetes Community? Bekijk hier meer informatie.
Bronnen:
- (1): https://www.voedingscentrum.nl/nl/service/vraag-en-antwoord/gezonde-voeding-en-voedingsstoffen/hoeveel-calorie-n-heb-ik-nodig-.aspx
- (2): https://www.diabetesfonds.nl/over-diabetes/heb-ik-diabetes/symptomen-van-diabetes-type-1
